Historia Turcji

Historia Turcji zaczyna się od powstania państwa tureckiego w XIV wieku na terenie półwyspu Azji Mniejszej, choć historia narodu tureckiego sięga daleko wstecz.
Półwysep ten w całości lub w części wchodził w skład różnych stanów wczesnego średniowiecza i starożytności. Na początku XIV wieku w północno-zachodniej Azji Mniejszej powstało księstwo feudalne. Został nazwany Ottoman na cześć założyciela dynastii Osmana Pierwszego. Ludzi żyjących w tym stanie, składających się z różnych plemion tureckich, zaczęto nazywać Turkami seldżuckimi. Ważne miejsce w historii Turcji zajmuje podbój terytoriów Wschodniego Cesarstwa Rzymskiego przez Turków.

Państwo osmańskie miało pierwotnie system wojskowo-feudalny. Dominująca klasa składała się z panów feudalnych, wojowników i sępów. Podstawowym zadaniem państwa osmańskiego w tym czasie była ekspansja istniejącego posiadłości i późniejsza grabież nowych terytoriów.

W drugiej połowie XIV wieku Tracja Wschodnia i kilka miast bułgarskich stało się częścią Imperium Osmańskiego. W 1389 roku Turcy osmańscy wygrali bitwę na polu Kosowo, które znajdowało się w pobliżu Serbii i nakazali Serbii zapłacić daninę. W wyniku ekspansji ich terytoriów przez Turków upadła Macedonia, Tesalia i księstwo bułgarskie. Ekspansja europejska zajmuje ważne miejsce w historii Turcji.

Pod koniec XIV wieku wszystkie księstwa (beyliks), w tym Janik, Sivas i Karaman, zostały zmuszone lub dobrowolnie włączone do Imperium Osmańskiego. Inwazja Timura na Azję Mniejszą na początku XV wieku wstrząsnęła potęgą Imperium Osmańskiego.

W 1402 r. sułtan Bajazyd I został pokonany w bitwie pod Ankarą z oddziałami Timura. Większość Anatolii (Azja Mniejsza) ponownie zamienia się w odrębne księstwa (beyliks). Starcie z Timurem stało się znaczącym wydarzeniem w historii Turcji.
Imperium Osmańskie zaczęło się odradzać dopiero po stłumieniu powstań antyfeudalnych i zakończeniu morderczych wojen synów Bajezyda I i do połowy XV wieku ekspansja osmańska na Bałkanach została wznowiona. Natarcie Turków Osmańskich na Europę próbuje powstrzymać armię krzyżowców, ale zostaje ona pokonana w 1444 i 1448 przez sułtana Murada II.

Przeczytaj: Atrakcje Bodrum

29 maja 1453 r. wojska Mehmeda II po dwumiesięcznym oblężeniu zajęły Konstantynopol. Następnie Cesarstwo Wschodniorzymskie zniknęło z mapy świata, a Konstantynopol przemianowano na Stambuł, stając się nową stolicą Imperium Osmańskiego. To był naprawdę ważny moment w historii Turcji.

W latach 50.-70. XV wieku ekspansja osmańska trwała. W tym okresie Serbia traci niepodległość. Podbito także Bośnię, Moreę, Trebizondy i Attykę, ustanowiono też podległość nad Chanatem Krymskim i Wołoszczyzną.

Po pokonaniu wojsk oporu Sanderberga, Mehmed II podbił Albanię pod koniec swojego panowania. Ekspansja ziem Imperium Osmańskiego prowadzi do wzrostu podatków gruntowych, majątków sułtanów, hassów (wysokich dostojników) i przedstawicieli klanu sułtańskiego, a także ekspansji posiadłości duchowieństwa. Selim Pierwszy (rządził 1512-1520) i Sulejman Legislator (rządził 1520-1566) włączyli Armenię, Kurdystan i Północną Mezopotamię do Imperium Osmańskiego, łącznie z Mosulem.

Na początku XVI wieku Imperium Osmańskie podporządkowało Palestynę, Syrię, Egipt, Hidżaz i część Algierii. W XVI wieku flota osmańska stała się pełnoprawnym władcą prawie całego basenu Morza Śródziemnego. W 1521 r. Belgrad zajęły wojska tureckie, a po klęsce w bitwie pod Mohaczem (1526) Turcy zajęli większość Królestwa Węgier. Było to jedno z największych zwycięstw w historii Turcji.

W połowie XVI wieku Imperium Osmańskie wchłonęło Rodos i inne wyspy archipelagu Morza Egejskiego, a także Trypolitanię i całą Algierię. Turcy osmańscy osiągnęli w tym czasie niewiarygodne rozmiary: rozległe terytoria w Afryce, Azji i Europie (około 8 milionów kilometrów kwadratowych). Ludy podbite przez Turków doświadczyły ciężkiego jarzma, które utrudniało ich rozwój społeczny i gospodarczy.

Przesłanki upadku Imperium Osmańskiego zaczęły pojawiać się właśnie w okresie jego władzy. Historia Turcji w okresie ekspansji osmańskiej to ciągła wojna, która doprowadziła do upadku chłopstwa i ruiny gospodarki. W klasie rządzącej pojawiła się znacząca równowaga sił. Nowi feudalni właściciele ziemscy zaczęli wypierać lenna wojskowe. Wzrosła władza najwyższego duchowieństwa religijnego. Wszystko to, bezpośrednio i pośrednio, doprowadziło do spadku walorów bojowych armii i zmniejszenia jej liczebności. Właściciele ziemscy zaczęli unikać służby wojskowej, a dyscyplina wśród sipahi zaczęła spadać. Ponadto janczarowie, po raz pierwszy w historii Turcji, łamiąc utarte obyczaje, zaczęli nabywać rodziny i przekształcać się w jedną z warstw społecznych, zajmującą się rzemiosłem i handlem. Stopniowo cała elita feudalna zaczęła się rozpadać.

Już nigdy historia Turcji nie zazna takiego wzlotu, jak w okresie od XIV do XVI wieku.

W tym okresie rosło również niezadowolenie w społeczeństwie, które później przekształciło się w wielkie powstania, które miały miejsce na przełomie XVI i XVII wieku. W bitwie pod Lepanto w 1571 roku, kiedy flota turecka została pokonana, militarna słabość kraju stała się oczywista. W 1569 Imperium Osmańskie zostało pokonane w wojnie z Rosją. Jednak mimo wszystko granice Imperium Osmańskiego pozostały mniej więcej stabilne do końca XIX i początku XX wieku. Po zakończeniu I wojny światowej Imperium Osmańskie przestało istnieć i po raz pierwszy w historii Turcji przyjęło system republikański.