To nie przypadek, że starożytne rosyjskie miasto, położone nad brzegiem rzeki Wołchow, zostało nazwane Wielkim. Od samego założenia (859) aż do XVII wieku była znaczącą placówką na północno-zachodniej granicy. W średniowieczu miasto stało się stolicą Republiki Nowogrodowieckiej, głównym ośrodkiem życia kulturalnego, gospodarczego i duchowego Rosji. Z tego okresu w Wielkim Nowogrodzie zachowało się wiele zabytków religijnych i architektonicznych oraz starożytnych klasztorów. Muzea w Wielkim Nowogrodzie cieszą się coraz większą popularnością wśród Rosjan i turystów zagranicznych.

Kreml nowogrodzki

Trudno oprzeć się podziwowi tym, którzy po raz pierwszy widzą największy architektoniczno-religijny kompleks miasta – Nowogrodzki Kreml. Uczucie wdzięczności budzi się w tych, których staraniami udało się zachować ją w pięknej formie. Skala konstrukcji nie może nie zadziwić: wysokość otaczających murów wynosi od 8 do 15 m, grubość w niektórych miejscach wynosi 6,5 m. Z małej dębowej fortecy wzniesionej za Władimira Jarosławowicza (syna Jarosława Mądrego) w XI stulecie.

Głównym obiektem zainteresowania turystów jest tu katedra św. Zofii, zbudowana na wzór kościoła Konstantynopola. Ta wspaniała budowla z krzyżową kopułą to 5-nawowy śnieżnobiały kościół z kopułami w kształcie hełmów. Po wielu latach zaniedbań i dewastacji dziś wygląda jak prawdziwa architektoniczna perełka średniowiecza i zachowuje się jak katedra. Nie mniej interesujące są inne starożytne świątynie Kremla. Niewielki budynek z małą dzwonnicą i kopułą krzyżową – kościół św. Andrzeja Stratylatesa zawiera unikatowe polichromie z XVI-XVII wieku.

W istocie jest to boczna kaplica pozostawiona po dużej katedrze Borisoglebsky. Nie można przejść obok kościoła św. Sergiusza z Radoneża (XV w.), który przyciąga uwagę wysoką wieżą zegarową. Ze względu na lekkie przechylenie wieża nazywana jest „Krzywą Wieżą w Pizie”. Odwiedzany przez wielu Kościół Wjazdu Pana do Jerozolimy, w którym obecnie mieści się sala wykładowa.

Komora Fasetowana (Władyczna) – jedyny przykład gotyckiej architektury cywilnej – jest zespołem muzealno-wystawienniczym. W budynku dawnych koszar organizowane są wystawy czasowe. W pobliżu soboru św. Zofii znajduje się monumentalny pomnik „1000-lecia Rosji” – skupienie rzeźbiarskich wizerunków wielkich osobistości Rosji.

Muzeum Starożytności

Nic dziwnego, że w najstarszym rosyjskim mieście znajduje się kolekcja eksponatów potwierdzających solidny wiek Nowogrodu Wielkiego. Wszystkie znajdują się w jednej z najstarszych instytucji miejskich – Muzeum Starożytności, założonym w maju 1865 r. Zostało zorganizowane z inicjatywy N.G. Bogosłowskiego, przez pracownika wojewódzkiego komitetu statystycznego.

Pierwsza publiczna wystawa odbyła się w prywatnym mieszkaniu Bogosłowskiego. W 1867 r. rarytasy muzealne odwiedziły wystawę etnograficzną w Moskwie, robiąc silne wrażenie na zwiedzających. Na pewien czas (1878-92) instytucja zaprzestała działalności. Najcenniejsze artefakty religijne przeniesiono do Petersburskiej Akademii Teologicznej.

Nowe życie Muzeum Starożytności rozpoczęło się w styczniu 1893 r. w nowo wybudowanym budynku, kiedy to odbyła się uroczysta konsekracja zabytków. Następnie zorganizowali repozytorium w diecezji, do którego dostarczano starożytne zabytki i dzieła sztuki. W budynku Domu Biskupiego otwarto wystawę malarstwa starożytnej Rosji.

W 1922 r., w wyniku prac komisji ds. zajęcia mienia kościelnego, zbiory muzealne wzbogacono o 400 eksponatów. Ekspozycje obejmują srebrną biżuterię, monety, artykuły gospodarstwa domowego i wiele innych. Zbiór archiwalnych fotografii, kroniki filmowe przybliżają historię rozwoju ważnej dla kraju instytucji.

Izba Suwerenna

Centrum ogólnej atrakcji dla zwiedzających Kremla Nowogrodzkiego stanowi Władychnaja (Izba Fasetowa). Jest to dawna rezydencja biskupów nowogrodzkich, w której odbywały się spotkania przedstawicieli najwyższych władz. Budynek, wybudowany w połowie XV wieku, był dwukrotnie odnawiany, aby zachować jego pierwotny wygląd. Dziś kompleks (2 budynki) prezentuje różnorodne ekspozycje. Wystawy „Złota Spiżarnia” i „Izba Arcybiskupa Eutymiusza” znajdują się w Komnacie Fasetowanej.

„Złota Spiżarnia” to wystawa dzieł sztuki jubilerskiej XVI-XVIII wieku, która zachwyca różnorodnością i kunsztem wykonania. „Komnata Biskupa Eutymiusza” pokazuje atmosferę życia biskupów, ich szaty liturgiczne, sprzęty domowe itp. Główna ekspozycja kompleksu zajmuje dwukondygnacyjny budynek wybudowany w XVIII wieku. jako centrum administracyjne. W 1865 roku otwarto w nim muzeum na cześć 1000-lecia Rosji.

Przy wejściu do niej umieścili tablicę pamiątkową poświęconą założycielowi instytucji, Nikołajowi Bogosłowskiemu. Jego zasługą jest zachowanie bezcennych rarytasów – unikalnych liter z kory brzozy, dających pełny obraz życia starożytnych Nowogrodu. Istnieje wiele ciekawych znalezisk archeologicznych, obiektów sztuki i rzemiosła, w tym ikony. Znajduje się tam ekspozycja odzwierciedlająca wydarzenia II wojny światowej.

Nowogrodzkie Muzeum-Rezerwat

Najstarsze stowarzyszenie instytucji muzealnych w Rosji to rozległy kompleks muzeów, zabytków architektury, unikalnych kolekcji różnych kierunków. Nowogrodzki rezerwat muzealny zaczął powstawać jeszcze przed rewolucją, w 1865 roku. Teraz geograficznie zajmuje miasto Wielki Nowogród, cały region nowogrodzki i jednoczy wszystkie muzea tej przestrzeni.

Prawie 170 budynków i innych budowli jest objętych ochroną rezerwatu. Fundusze obejmują ponad 400 tys. obiektów ruchomych, ponad 300 tys. eksponatów naukowych. Oddziały znajdują się w innych miastach: Vitoslavitsy, Staraya Russa, Valdai, Chudovo, Borovichi. Zaraz po ustanowieniu władzy sowieckiej, kiedy nastąpiła nacjonalizacja mienia kościelnego, zgromadzono ogromną kolekcję eksponatów. Ich liczba była z roku na rok uzupełniana w związku z wykopaliskami archeologicznymi i likwidacją prywatnych placówek.

Styczeń 1976 to oficjalna data powstania. Dziś wszystkie zabytki rezerwatu znajdują się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO (1992 r.) 17 wydziałów instytucji prowadzi na szeroką skalę prace kulturalne, edukacyjne, naukowe, archeologiczne, restauratorskie i edukacyjne. Rezerwat posiada bardzo różnorodne zbiory: rękopisy, druki, broń, sztukę i rzemiosło. Jego fundusze zawierają arcydzieła starożytnego malarstwa rosyjskiego, malowania ikon, rzeźbienia w drewnie itp.

Dwór Jarosława

Według historyków, w miejscu, w którym stał pałac Jarosława Mądrego, znajduje się Dwór Jarosława, wspominany w XII-wiecznych annałach. jako „sąd książęcy”. W XVI wieku, za panowania Iwana IV, zaczęto nazywać go Gostiny Dvor. Nie sposób nie podziwiać tego pięknego miejsca, odgrodzonego od rzeki eleganckim podcieniem. Ona, podobnie jak Wieża Bramy, pozostała z Gostiny Dvor, zbudowanego w epoce Piotra Wielkiego.

Na zwartym terytorium znajduje się Sobór Nikolski, kościoły Żeń-Mirrorów, Prokopa, Paraskewy Piatnicy, Wniebowzięcia, Jerzego, Jana na Opokach. Każdy z tych zabytków sakralnych to swego rodzaju arcydzieło architektury. Na uwagę zasługuje również niezapomniany znak hanzeatycki – stylizowany wizerunek 2 antycznych żaglowców: łodzi nowogrodzkiej i hanzeatyckiego coggi.

Żagle z brązu tworzą tkane korony symbolicznych drzew. Oryginalna kompozycja została zainstalowana w czasie międzynarodowych obchodów Dni Hanzeatyckich w 2009 roku. Kolejnym obiektem poświęconym temu wydarzeniu jest Fontanna Hanzeatycka. Jej misa wykonana jest w formie granitowego koła, urzeczywistniającego ideę stołu negocjacyjnego. Wieża Bramna lub Gridnitsa gości wystawę „Starożytności chrześcijańskie. Metal artystyczny XI-XIX w.”, gdzie jest co zobaczyć.

Vitoslavlicy

W pobliżu klasztoru Juriewa, niedaleko Nowogrodu Wielkiego, znajduje się rezerwat architektoniczny rosyjskiej architektury drewnianej. Został nazwany Vitoslavlitsy przez analogię do wsi, która istniała w tym miejscu od XII wieku. Otaczało go wiele małych klasztorów. Wioska i klasztory odeszły w zapomnienie, z klasztorów pozostało tylko Zwiastowanie. Urokliwy naturalny krajobraz z jeziorami i kanałami, las mieszany w 1960 roku został wybrany do stworzenia skansenu.

Postanowiono w nim umieścić zabytkowe drewniane kościoły. Dostarczono je z różnych wiosek i miast regionu nowogrodzkiego. Obecnie na terenie rezerwatu znajdują się 22 obiekty drewniane. Oto kościół namiotowy Wniebowzięcia NMP (XVI w.), zbudowany zgodnie z zasadą „ośmiokąta na czworoboku”. Została dostarczona z Kuricka. Ze wsi Peredki przywieźli cerkiew Narodzenia NMP, wzniesiony w 1531 r. w formie krzyża na podziemiach z 3 ołtarzami cerkwi.

Imponujący jest trójkondygnacyjny kościół św. Mikołaja (1767) z Wysokiego Ostrowa. Interesujące są również inne budowle sakralne architektury drewnianej. Każdy zwiedzający odczuwa wdzięczność twórcom zarezerwowanego miejsca za to, że udało im się zachować owoce wirtuozowskiej umiejętności snycerzy nowogrodzkich.

Wykopaliska Trójcy

Turyści odwiedzający Nowogród Wielki mają niepowtarzalną okazję odnalezienia się w jego odległej przeszłości. Taką możliwość daje im wykop Trinity, w którym odnaleziono słynne litery z kory brzozowej. Od lat 70. XX wieku na ulicy Troickiej w pobliżu Detinets prowadzone są prace archeologiczne. W tym czasie naukowcom udało się dotrzeć do dna warstwy kulturowej X wieku.

W wyniku wykopalisk odkryto wiele ruin domów i osiedli, wśród których znajduje się pracownia artystyczna okresu przedmongolskiego. Cennym znaleziskiem był Psałterz Nowogrodzki – najstarsza księga Rosji, spisana na woskowych tabliczkach w XI wieku. Dziś front wykopalisk stał się atrakcją turystyczną, gdzie otwarta jest ekspozycja „Teatr Czasu”.

Mogą go zwiedzać uczestnicy zorganizowanej wycieczki po Nowogrodzkim Muzeum-Rezerwacie. Schodząc 6 metrów w dół, turyści trafiają do antycznego miasta. Widzą pozostałości miejskich posiadłości, domów, budynków gospodarczych itp. W rocznicowym roku 2009, kiedy w sierpniu miasto skończyło 1150 lat, na wykopaliskach Troicki odbył się archeologiczny tłum artystyczny. Na obwodzie wykopalisk ustawiły się setki Nowogródczyków: naukowcy, studenci, mieszkańcy miasta, turyści.

Muzeum Sztuki

W zabytkowym budynku Zgromadzenia Szlacheckiego na wielbicieli talentów rosyjskich malarzy czeka mnóstwo wrażeń. Został zbudowany według projektu słynnego architekta Stackenschneidera w 1851 roku na spotkania sejmowe, koncerty, przyjęcia, bale. Fasada dwupiętrowego budynku została ozdobiona frontonami-kokosznikami ze stiukowymi herbami miast prowincji nowogrodzkiej. W latach 50-tych ubiegłego stulecia usunięto je i dobudowano III piętro, dobudowano portyk oparty na 8 masywnych kolumnach.

Przez kilkadziesiąt lat mieściły się tu sowieckie organizacje i instytucje edukacyjne. Muzeum Sztuk Pięknych zostało otwarte w Zgromadzeniu Szlachty w 2001 roku. Podstawą ekspozycji były zbiory obrazów skonfiskowanych z dawnych majątków szlacheckich. Poszerzono je o zbiory Państwowego Muzeum Rosyjskiego i Funduszu Muzeów Rosyjskich.

Odwiedzający widzą tu całą różnorodność gatunków rosyjskiego malarstwa, grafiki, rzeźby, miniatur portretowych XVIII-XX wieku. Przy wejściu wszystkich wita wspaniały obraz Villevalde „Otwarcie pomnika 1000-lecia Rosji w Nowogrodzie w 1862 roku” Ekspozycje urzekają obrazami Rokotowa, Lewickiego, Bryulłowa, Borowikowskiego, Ajwazowskiego, Tropinina, Repina i innych.Ekspresyjne rzeźby Szubina, Antokolskiego, Trubeckiego, Wrubla zachwycają.

Sala Chwały Wojskowej

Bogata historia militarnych wyczynów Nowogrodu jest ucieleśniona w Sali Chwały Wojskowej, otwartej w 2012 roku. Znajduje się w symbolicznym miejscu miasta – w pobliżu ochronnego średniowiecznego szybu, obok pamiątkowej Steli. Jego ekspozycja odzwierciedla wyczyny oręża mieszkańców Nowogrodu Wielkiego przez 1000 lat. Nad tworzeniem i gromadzeniem eksponatów pracował zespół profesjonalistów: historyków, artystów, pracowników kultury. Dzięki ich staraniom fundusz Hali wzbogacił się o 80 rarytasów: zdjęcia, nagrody, obrazy, mundury, broń itp. zostały przekazane przez mieszkańców.

Jedna z wystaw opowiada o 16 najbardziej uderzających epizodach chwały wojskowej. Zostały uchwycone w 16 płaskorzeźbach na 4 miniobeliskach otaczających Stelę. Oglądając ekspozycję można wyciągnąć wniosek o nieocenionym wkładzie Nowogrodu w obronę ojczyzny, poznać nazwiska wybitnych wojskowych. Dużym zainteresowaniem cieszy się wystawa figur woskowych wojowników z 4 epok (XIII, XVII, XIX, XX w.). Eksponaty „Hali Chwały Wojskowej” są stale uzupełniane.

Korpus Lichudowa

Starożytna budowla przyciąga uwagę typu klasztornego z oknami i rzeźbionym drewnianym gankiem. To właśnie nadaje budynkowi bajeczny wygląd, przywołując myśli o odległej starożytności. Budynek, nazwany budowlą Likhudov, został wzniesiony w 1670 roku na starej fundacji z XV wieku. Powstał wówczas na nim zespół budynków o różnym przeznaczeniu, który w dokumentach historycznych nazywany jest „Pałacem Arcybiskupim”. Chociaż według tych samych dokumentów arcybiskupi nigdy w nim nie mieszkali. Mieścił personel wojskowy, magazyny z żywnością i prochem. Nowo wybudowany budynek został nazwany na cześć 2 greckich mnichów-naukowców – braci Jannika i Sofroniusza. W 1706 r. założyli szkołę grecko-słowiańską, szkołę awangardową na tamte czasy.

Zawierał 2 klasy: słowiańską i greko-słowiańska. W klasie słowiańskiej dzieci uczyły się czytania, pisania, gramatyki, retoryki, studiowały poetykę. W klasie grecko-słowiańskiej studiowano dodatkowo język grecki, czytanie i pisanie. Później, w 1740 r. placówka została zreorganizowana w seminarium duchowne i przeniesiona do nowego gmachu. Budynek Lichudowa zajmował szpital, biblioteka i archiwum.

Centrum Muzealne dla Dzieci

Instytucja poznawczo-wychowawcza dla dzieci. Tutaj łączą się ze sztuką ludową, zapoznają się ze sztuką mistrzów nowogrodzkich, z historią i kulturą ich ojczyzny. W centrum regularnie odbywają się wystawy prac dzieci, dzieł znanych artystów z regionu nowogrodzkiego. i miasta. Co tydzień organizowane są wycieczki na ekspozycje tematyczne.

W weekendy spotyka się „Klub Weekendowy”, w którym uczniowie wraz z rodzicami uczestniczą w kursach mistrzowskich z rzemiosła. Prowadzą je profesjonalni mistrzowie, którzy dzielą się swoim doświadczeniem i umiejętnościami. Zajęcia odbywają się w specjalnie wyposażonej sali szkoleniowej „Kultura Ludowa”. Obecnie z wykorzystaniem interaktywnych środków udoskonalane są wystawy stałe „Miasto chłopca Onfim” i „Źródła historyczne”.

Program ośrodka obejmuje rozwój gatunków folkloru dziecięcego, udział dzieci w świętach i festiwalach ludowych. W pobliżu centrum znajduje się “Polana Onfimkina”, gdzie mieszka Dziadek Treskun – mitologiczny duch zimy – bohater starożytnego folkloru. Od niego dzieci uczą się wielu ciekawych rzeczy o ludowych znakach zimy, uczą się od niego mądrości chłopskiej pracy. Zapoznaj się z legendami i tradycjami związanymi z Treskun.

Państwowe Muzeum Sztuki

Możliwość zapoznania się z twórczością artystów ziemi nowogrodzkiej daje wyspecjalizowana instytucja otwarta w mieście w 2002 roku. To GMHI, którego podstawę stworzył regionalny ośrodek twórczości artystycznej. W dniu jego otwarcia (8 kwietnia 1994 r.) 20 czcigodnych artystów z Nowogrodu podarowało centrum swoje obrazy i stało się to coroczną tradycją. Przez 8 lat (1994-2002) powstała w ten sposób kolekcja 2 tys. dzieł, a ośrodek został ogłoszony Państwowym Muzeum Sztuki.

Znajduje się na terenie klasztoru Dziesięciny (centrum miasta) po stronie Sofii i zajmuje 2 budynki. Siedziba instytucji mieści się na I piętrze północnego gmachu klasztoru (1814-20) i dziś gości wystawy tematyczne poświęcone twórczości konkretnego artysty. Tutaj prezentowane są prace nie tylko profesjonalnych malarzy Nowogrodu i regionu, ale także młodych artystów (na przykład Lii Raitsevy i innych).

Istnieją ciekawe wystawy poświęcone naturalnemu pięknu Karelii i pamięci Aleksandra Newskiego. W tym samym budynku znajduje się magazyn eksponatów oraz powierzchnia biurowa. W budynku N 6 klasztoru Desyatinny otwarta jest nowoczesna ekspozycja „Błękitny kobalt” z kolekcją nowogrodzkiej (niebieskiej) porcelany.

muzeum żelaza

Nie można przejść obojętnie obok ekspozycji poświęconej podstawowemu przedmiotowi gospodarstwa domowego – żelazku. Został otwarty w Vitoslavlitsy, stając się częścią Muzeum Ludowej Architektury Drewnianej. Ekspozycja przedstawia wszystkie rodzaje żelazek przedstawione w rozwoju ewolucyjnym. Ponad 200 eksponatów odzwierciedla postęp techniczny w produkcji żelazek produkowanych w różnych krajach świata. Znajduje się tu prymitywne narzędzie do prasowania – rubel rosyjski – drewniana deska z rzeźbionymi nacięciami.

Dobrze zmiękczały i wygładzały tkaniny lniane. Przedstawiono różne przykłady żelazek węglowych, które pojawiły się w średniowieczu i służyły prawie do połowy XX wieku. Te żelazne produkty czasami ważyły 15 kg i były niebezpieczne, ponieważ w środku znajdowały się rozżarzone węgle. Istnieją również bardziej zaawansowane modele żelazek węglowych, przypominające mini piecyk.

Ciekawa próbka XVIII wieku. z wymienną wkładką, która została podgrzana w ogniu i umieszczona w wydrążonym korpusie. Widać żelazko alkoholowe, do którego korpusu przymocowano metalowy stożek, w którym wlewano alkohol. Przedstawiono urządzenie gazowe ogrzewane ze spalania gazu. Jest też aparat wodny, w którego podeszwie lano wodę, oraz ultranowoczesne okazy elektryczne.

Muzeum Filmu Walerego Rubtsova

W pobliżu dworu Jarosława w „Domu drobnomieszczańskiego P. L. Butuzowej”, zabytku architektury i kultury XIX wieku, otwarto muzeum filmu. Zorganizował je Nowogród Walerij Rubcow, który zebrał dużą kolekcję unikalnych eksponatów filmowych. Różne rarytasy przemysłu filmowego I połowy XX wieku. zajmują I piętro budynku. Odwiedzający mają możliwość obejrzenia wszystkich próbek radzieckiej technologii filmowej z lat 20-40. Znajdują się tam eksponaty związane ze światowym przemysłem filmowym: kamery, projektory, latarnie magiczne, stoły montażowe.

Ekspozycje na drugim piętrze prezentują różnorodne akcesoria, akcesoria filmowe, gazety, książki i czasopisma o kinie. Wiele zdjęć artystów radzieckich, rosyjskich i zagranicznych; plakaty filmowe, bilety. Tutaj przechowywane są taśmy filmowe rzadkich starych filmów, kroniki dokumentalne z historii Nowogrodu. Cenne rarytasy – aparat Jurij Gagarin. Wielbiciele talentu Aleksandra Abdulowa i Iriny Alferowej zapoznają się z ich osobistym archiwum filmowym. Niedawno w placówce otwarto nową mini-wystawę „Kabina projektora”.

Warsztat-muzeum Aleksandra Warentsowa

Trudno przecenić wkład w rozwój kultury artystycznej regionu nowogrodzkiego. Czczony Artysta Rosji A. Varentsov, który zorganizował warsztaty twórcze. W tworzeniu kompleksu bardzo mu pomagała jego żona i studentka Svetlana Akifyeva, historyk sztuki. Honorowe miejsce zajmuje tu galeria obrazów mistrza. Została otwarta w ramach retrospektywnej wystawy poświęconej 65-leciu wybitnego artysty.

Przedstawia całą gamę twórczą mistrza: martwe natury, portrety z lat 70., realistyczne i impresjonistyczne pejzaże, szkice akwarelowe, obrazy dekoracyjne. W Małej Sali wystawione są ilustracje książkowe i rysunki akwarelowe Svetlany Akifyevy. Wystawione są prace poligraficzne, stworzone według obrazów Warentsowa. W klasie grafiki odbywają się spotkania artystów, wymiana doświadczeń, kursy mistrzowskie. Początkujący artyści wykonują tu swoje pierwsze uderzenia pod okiem doświadczonych rzemieślników. Miłośnicy sztuki mogą zakupić szkic, który im się podoba w warsztacie.