Katedra Wniebowzięcia NMP w Moskwie przez ponad 600 lat służyła jako główna cerkiew prawosławna w Rosji. W jego murach odbywały się najważniejsze uroczystości państwowe i kościelne – koronacja i ślub monarchów, intronizacja zwierzchników Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. Na początku ubiegłego wieku Katedra Wniebowzięcia NMP straciła swoje znaczenie religijne i stała się atrakcją turystyczną.
Historia budowy
Wykopaliska archeologiczne pokazują to już w XII wieku. Na miejscu obecnej katedry stał kościół. W XIII wieku na polecenie księcia Daniela z Moskwy drewniana konstrukcja została zastąpiona kamienną. Świątynia była pierwszą budowlą w mieście, całkowicie zbudowaną z kamienia. Pomysł stworzenia katedry należał do metropolity Piotra. Prace budowlane rozpoczęły się 4 sierpnia 1326 roku. Początkowo swoim układem przypominał cerkiew św. Jerzego w mieście Jurjew-Polski. W murze naprzemiennie przeplatały się grubo ociosane kamienie i gładko ociosane fragmenty ozdobne. Górną część zwieńczono kokosznikami.
Za panowania Iwana III katedra popadła w ruinę i konieczna stała się jej renowacja. Szczególnie metropolita Filip stanął w obronie budowy nowego kościoła. Jednak wzniesiony budynek został zniszczony przez trzęsienie ziemi w 1472 roku. Książę Iwan III kazał zaprosić doświadczonego architekta, aby uniknąć powtarzających się niepowodzeń. Słynny włoski mistrz Arystoteles Fioravanti został powołany do Moskwy jako główny architekt. Wcielił w życie ideę stworzenia największej cerkwi w Rosji. Jako prototyp postanowiono wykorzystać istniejącą już podobną katedrę we Włodzimierzu:
Materiałem był biały kamień i czerwona cegła. Budowa trwała 4 lata (1475-1479). Malowanie ścian wewnątrz budynku zostało przeprowadzone pod kierunkiem słynnego malarza ikon Dionizego. Do tej pory zachowały się jedynie niewielkie fragmenty antycznych fresków. Kościół wielokrotnie nawiedzały pożary, dlatego często był restaurowany i poddawany modyfikacjom. W połowie XVI wieku kopuły pokryto złoconymi blachami miedzianymi. Na początku XVII wieku. całkowicie zdemontowane i ponownie złożone kamienne sklepienie. Jednocześnie został dodatkowo wzmocniony wzmocnionym żelazem.
W 1812 r. wojska napoleońskie splądrowały i zbezcześciły katedrę. Większość jego skarbów wywieziono do Francji. Budynek został ponownie konsekrowany w 1813 roku. Na przełomie XIX i XX wieku miała miejsce kilkuetapowa renowacja budynku. Przeprowadzili go architekci:
W 1918 r. rząd sowiecki podjął decyzję o zamknięciu katedry Wniebowzięcia NMP. Nowy etap historii rozpoczął się w 1955 roku, kiedy budynek oddano na ekspozycję muzealną. Od końca ubiegłego wieku w latach 90. katedra jest częścią historycznego i kulturalnego rezerwatu-muzeum „Kreml moskiewski“. W niektóre święta Patriarcha Moskwy odprawia liturgię.
Miejsce na wesele królów
Pierwszym rosyjskim monarchą, który otrzymał koronę w murach katedry, był Iwan IV, nazywany Groźnym (1547). Po przeniesieniu stolicy z Moskwy do Petersburga świątynia zachowała swój status. W dalszym ciągu przeprowadzał ceremonie koronacyjne cesarzy Rosji. O wysokiej roli świątyni w życiu państwowym kraju świadczy specjalnie wykonane królewskie miejsce modlitwy (1551). Nazywano go Tronem Monomacha. Na ścianach tworzących podstawę siedziby znajduje się obraz przedstawiający darowanie regaliów królewskich przez cesarza bizantyjskiego Konstantyna na rzecz księcia kijowskiego Włodzimierza Monomacha.
U stóp tronu umiejętnie wyrzeźbiono postacie fantastycznych zwierząt. Głowica w formie namiotu wsparta jest na 4 filarach ozdobionych roślinnymi ornamentami. Drewnianą kopułę nad tronem zdobią płaskorzeźby dziwacznych ptaków. Fotel został wyrzeźbiony z drewna orzechowego i pomalowany przez nowogrodzkich rzemieślników.
Architektura
Twórczość Arystotelesa Fioravanti harmonijnie łączy różne style architektoniczne:
Do budowy użyto niewielkich bloków kamiennych. Dzięki temu budynek ma wygląd monolitycznej konstrukcji. Fasada podzielona jest na równe części. Wąskie otworki okienne wyróżniają się na powierzchni ścian. Wzdłuż całego obwodu budowli rozciąga się pas arkadowo-kolumnowy, składający się z ozdobnych łuków wspartych na kolumnach. Przestrzeń wewnętrzna jest przestronna i dobrze doświetlona. Efekt otwartości uzyskuje się poprzez zastosowanie okrągłych filarów podtrzymujących kopułę oraz stworzenie dodatkowych łuków za ikonostasem. Ponadto podczas budowy budynku testowano innowacje:
Szczyt kościoła nakryty jest kopułami. Ich układ jest nieco przesunięty w kierunku wschodnim. Według legendy kopuły świątyni zostały najpierw zwieńczone 8 końcowymi krzyżami.
Kto zbudował
Pierwszymi budowniczymi głównej świątyni Moskwy byli rosyjscy mistrzowie Krivtsov i Myshkin. Nie udało im się jednak wykonać zadania. W wyniku wstrząsów runęły mury kościoła. Uważa się, że przyczyną było zbyt słabe zapięcie. Car Iwan III postanowił skorzystać z pomocy uznanych architektów zagranicznych. Na jego polecenie ambasada Siemiona Tołbuzina zaprosiła do Moskwy dziedzicznego włoskiego architekta Ridolfo Fioravanti. Zajmował się tworzeniem miejsc kultu w całych Włoszech, pracował także na Węgrzech.
Przed rozpoczęciem prac nad kościołem architekt zlecił budowę cegielni w obwodzie moskiewskim. Dzięki nowemu materiałowi budowlanemu mury zostały zauważalnie wzmocnione. Po ukończeniu katedry Wniebowzięcia NMP architekt pozostał w Rosji i zajmował się fortyfikacją. Według legendy powierzono mu zorganizowanie repozytorium dla legendarnej Liberian (biblioteki) Iwana Groźnego.
Wnętrze
Pierwszy obraz świątyni stworzył artel malarzy na czele z Dionizem. Jednak podczas wielkiego pożaru freski zostały poważnie uszkodzone. Do rearanżacji wnętrz zaproszono artystów z całego kraju. Przy malowaniu ścian pracowało 150 rzemieślników. Przewodzili im Sidor Pospeev, Boris i Ivan Paiseins. Prace prowadzono w latach 1642-1644.
Malownicze kompozycje składają się z powiązanych ze sobą tematów:
W sumie jest 249 utworów. W katedrze znajduje się ogromna kolekcja ikon prawosławnych. Wśród uwielbionych są – Matka Boża Włodzimierza, Matka Boża Hodegetria, Wniebowzięcie, Zbawiciel Jasnego Oka, Św. Jerzy, Trójca. Całkowita wysokość ikonostasu to ponad 16 m. Posiada 5 kondygnacji.
Przed ikonostasem:
Inną ozdobą świątyni jest odlany w srebrze żyrandol upamiętniający zwycięstwo nad wojskami napoleońskimi. Ogromny żyrandol waży 328 kg.
kapliczki
W czasie swojego istnienia świątynia stała się miejscem przechowywania czczonych świątyń chrześcijańskich:
Szata Pańska przybyła do ziemi rosyjskiej w 1625 r. jako dar szacha perskiego dla cara Michaiła Fiodorowicza. Na pamiątkę tego Rosyjski Kościół Prawosławny ustanowił uroczystość – Pozycję Szaty Pańskiej. Aby uratować relikwię, stworzono specjalny namiot lub baldachim. Jest to dach podobny do nakrycia nad Grobem Świętym. Baldachim składa się z miedzianych płyt ze złoceniami i srebrzeniem. Dodatkowo ażurowa część ozdobiona jest miką w różnych kolorach. Namiot postawiono w południowo-zachodniej części budynku.
Nekropola
Początkowo planowano zamienić kościół w grobowiec dla książąt i metropolitów moskiewskich. Pierwsze pochówki pochodzą z 1326 roku. Następnie rolę ostatniego schronienia książąt i monarchów zaczęła pełnić inna kremlowska katedra – Katedra Archanioła. A w kościele Wniebowzięcia nadal chowali główne duchowieństwo kraju.
W murach katedry znajduje się 20 grobów metropolitów i patriarchów (XIV-XVII w.). Zlokalizowane są wzdłuż północnej, zachodniej i południowej ściany budynku. Miejsca starożytnych pochówków zaznaczono małymi prostokątnymi nagrobkami pokrytymi metalowymi sarkofagami. Groby patriarchalne pokryte są kamiennymi płytami, na których wyryte są epitafia. Cudowne relikwie umieszczone są w drewnianych kapliczkach, ozdobionych metalowymi płytami.
Godziny otwarcia i zasady zwiedzania
Muzeum przyjmuje zwiedzających codziennie (oprócz czwartku):
Podczas imprez masowych na Placu Czerwonym muzea Kremla są nieczynne. Szczególne położenie katedry na terenie Kremla dyktuje ścisłe przestrzeganie zasad dla zwiedzających. Regulują wymagania dla turystów:
- Wymagany jest bilet do muzeum.
- Bramy Borowickiego i Trójcy są otwarte dla ludzi.
- Fotografowanie w muzeum jest zabronione.
Gdzie się znajduje i jak się tam dostać
Kościół Wniebowzięcia NMP znajduje się na terenie Kremla. Jego dokładny adres to Moskwa, Kreml, Plac Katedralny.
Najłatwiej dostać się tam metrem. Najbliższe stacje metra: