Aby zobaczyć słynne pałace Kaiserów Pruskich, nie trzeba jechać do Poczdamu – stolica Niemiec również ma coś do pokazania miłośnikom historii. Zamek Charlottenburg w Berlinie to zespół architektoniczny i największa rezydencja, w której przebywało siedem pokoleń dynastii Hohenzollernów. Wspaniały barokowy budynek i przylegający do niego niepowtarzalny ogród sprawiają, że dawny dworek królowej Zofii Charlotte to uczta dla oczu.

Historia budowy

W 1694 r. księżna Zofia Charlotte Hanowerska, żona elektora brandenburskiego, przyszłego cesarza Prus, otrzymała w darze od męża ziemię nad brzegiem Szprewy, siedem kilometrów od Berlina. W owym czasie teren ten był odosobnioną sielanką, której ciszę przerwała jedynie niewielka wieś Lietzow. W czerwcu 1695 Johann Arnold Nehring rozpoczął budowę małego letniego domu. Dzieło zmarłego w październiku tego samego roku architekta kontynuował Martin Grünberg.

Koronacja Fryderyka I, która miała miejsce w 1701 roku, była przyczyną rozbudowy dwupiętrowej rezydencji, która nosiła nazwę Litzenburg. Cztery lata później, po śmierci 36-letniej królowej, cesarz przemianował pałac na Charlottenburg i powierzył budowę skrzydła zachodniego architektowi Eozanderowi von Goethe. W latach 1709-1712 ryzalit budowli otrzymał kopułę. Wszyscy kolejni właściciele uzupełniali zespół architektoniczny o nowe elementy.

Po I wojnie światowej opuszczony Charlottenburg przeszedł do Urzędu Pałaców i Parków. W 1945 roku budynek został prawie doszczętnie zniszczony, a pod koniec lat 40. władze miasta podjęły decyzję o jego wyburzeniu. Rezydencja zawdzięcza swoją odbudowę jednej osobie – Margaret Kühn, która broniła zamku, a później została jego dyrektorką. Prace konserwatorskie rozpoczęły się w latach 50. XX wieku. Wykonane według oryginalnych rysunków, wróciły do Berlina jako zabytek historyczny, który zachwyca odwiedzających przepychem wystroju.

Architektura

Zamek Charlottenburg jest przykładem niemieckiej architektury barokowej z elementami rokoka. Budynek główny z jedenastoma osiowymi oknami uzupełniają dwa skrzydła boczne, które razem tworzą rozległy dziedziniec od frontu. Jasnożółta konstrukcja o długości 505 m z szarymi kontrastującymi detalami znajduje się za eleganckim ogrodzeniem złożonym z wysokich szczytów z ośmioramiennymi gwiazdami – znakami Orderu Orła Czarnego, ustanowionego przez pierwszego cesarza Prus. Na bramach znajdują się rzeźby rzucających dyskiem naprzeciw siebie.

Przed głównym wejściem na marmurowym cokole wznosi się brązowy posąg Wielkiego Elektora. Na uwagę zasługuje fakt, że zarówno jeździec, jak i koń są monolitem – ich postacie zostały odlane razem. Rzeźby u stóp pomnika uosabiają typy ludzkiego temperamentu: flegmatyczny, sangwiniczny, choleryczny i melancholijny.

Nad centralną częścią fasady wznosi się masywna 48-metrowa wieża zwieńczona zieloną kopułą. Jej balustradę zdobią alegoryczne figury symbolizujące nauki. Na iglicy w eleganckim tanecznym kroku zamarł pozłacany posąg bogini Fortuny.

Wnętrze

Wystrój wnętrz jest wykonany w najlepszych tradycjach baroku i rokoka: tutaj znajdziesz artystyczne wykończenia, fantazyjne, obszerne sztukaterie i liczne posągi. W projektowaniu ścian wykorzystano zarówno bogate, jak i delikatne pastelowe kolory, obficie rozcieńczone złotymi elementami. Sale i kwatery prywatne członków rodziny królewskiej wyposażone są w rzeźbione i bogate w intarsje meble.

Nie ignoruj artystycznych sufitów, ozdobionych monumentalnymi malowidłami, ozdobnymi okładzinami i wielobarwnymi freskami z dokładnie napisanymi scenami. Miękkie światło zapewniają kryształowe żyrandole i wykwintne kandelabry. Wystrój posadzki, pokrytej parkietem lub płytkami ceramicznymi, harmonizuje z ogólną koncepcją pomieszczeń.

Wiele sal zdobią ręcznie tkane gobeliny, ogromne lustra w eleganckich ramach i dzieła niemieckich malarzy. W galerii pod kopułą rosyjscy goście ze zdziwieniem rozpoznają portret Piotra I, który odwiedził zamek podczas swojej europejskiej podróży. Nawiasem mówiąc, dla Charlottenburga powstała tajemnicza Bursztynowa Komnata, podarowana pierwszemu rosyjskiemu cesarzowi.

Co zobaczyć

Główny budynek obejmuje teren dawnego pałacu i przylegające do niego od wschodu nowe skrzydło, które powstało w latach 1740-1742. Okazałe wejście pośrodku wydłużonego budynku, zaakcentowane podwójnymi kolumnami i balkonem, prowadzi do sal reprezentacyjnych i letnich. Dziś eksponowane są tu meble monarchów, cenne tabakiery, sztućce ze złota, srebra i porcelany, rzeźby i obrazy. W jednej z galerii znajduje się największa w Niemczech kolekcja obrazów Antoine'a Watteau.

główne skrzydło

Główną atrakcją głównego skrzydła jest okrągły sklepiony hol recepcyjny ze złotą płaskorzeźbą i licznymi niszami z marmurowymi figurami. Okna łukowe wychodzą na park. Dalej znajduje się zimowa sypialnia cesarza i kaplica. Tu pod dębową amboną stoi oryginalny stół ołtarzowy. Naprzeciwko znajduje się królewskie pudełko. Aniołowie trzymają koronę i pruskiego orła, symbol władzy. Całość uzupełnia sala z gobelinami i porcelanowa szafka.

złota sala

Złota Galeria to odświętnie udekorowana sala balowa i jeden z najpiękniejszych salonów rokoko w Europie. Drzwi i ściany oraz sufity utrzymane w zielonych pastelowych kolorach zdobią szlachetne sztukaterie. Elementy wystroju – wesołe aniołki, owoce, misternie splecione gałęzie drzew – błyszczą blaskiem złoceń. Prostokątna podłużna sala o długości 42 m fascynuje zwiedzających wspaniałością kryształu i luster.

biała sala

W przeciwieństwie do pozostałych pokoi, ten pokój urządzony jest w stylu klasycznym. Tutaj również błyszczy kryształowy żyrandol, a pilastry są wykończone złotem. Ale biel ścian i proste łukowe okna nadają dawnej jadalni Fryderyka Wielkiego surowy charakter. Niestety do dziś nie zachował się oryginalny strop, namalowany przez nadwornego malarza Antoine Pesneta. Teraz Białą Salę zdobi sufit z abstrakcyjnym wzorem, którego kolorystyka powtarza motywy zaginionego płótna.

szafka porcelanowa

Na parterze znajduje się sala, której ściany zdobią ogromne lustra w złotych ramach. To słynna porcelanowa gablota stworzona w 1706 roku przez barona von Goethego, słynnego architekta pruskiego. Znając pasję Sophii Charlotte do sztuki orientalnej, król podarował jej salon zawierający bezcenną kolekcję ponad 2700 białych i niebieskich porcelany chińskiej i japońskiej. Każdy przedmiot jest ręcznie malowany. Sufit ozdobiony jest plafonem – prawdziwym dziełem sztuki, przedstawiającym zwiedzającym alegoryczne postacie uosabiające pory roku, części świata i znaki zodiaku.

Duża szklarnia

W zachodniej części obiektu znajduje się Wielka Oranżeria o powierzchni 1156 m2, wybudowana w latach 1709-1712. Podczas zimnych miesięcy około dwustu drzew pomarańczowych i cytrynowych hibernowało w pomieszczeniach wypełnionych światłem dziennym. Latem szklarnia była regularnie wykorzystywana jako miejsce festynów dworskich i balów. W 1943 roku budynek popadł w ruinę i został odrestaurowany po 19 latach. Dziś służy do uroczystych przyjęć, kolacji i koncertów.

Nowoczesne Charlottenburg

Dziś dawna posiadłość Hohenzollernów to nie tylko muzeum i zabytek architektury, ale także jeden z ośrodków życia kulturalnego stolicy. W Wielkiej Oranżerii regularnie odbywają się koncerty i gale, którym towarzyszy występ Berlińskiej Orkiestry Residenz. Muzycy ubrani w oryginalne stroje barokowe wykonują klasyczne utwory z XVIII wieku. Tutaj możesz zamienić urodziny swojego dziecka w prawdziwe wakacje. Mali goście, ubrani we wspaniałe stroje, z przyjemnością nie tylko będą mogli delektować się pysznymi daniami, ale także na chwilę zamienić się w prawdziwych członków dworu cesarskiego.

Ci, którzy chcą zafundować sobie filiżankę kawy i ciasto, mogą odwiedzić kawiarnię na świeżym powietrzu. Przyjazny personel czeka na Gości codziennie od 11:00 do 19:00. W okresie Adwentu (cztery tygodnie przed katolickim Bożym Narodzeniem) zamek jest klimatycznym tłem dla przytulnego jarmarku, zapraszając na ogrzanie się palącym grzanym winem, zaspokojenie głodu narodowymi smażonymi kiełbaskami oraz zakup tradycyjnych rękodzieł i pamiątek.

Park

Pałac otacza wspaniały park – idealne miejsce na spacery i relaks. W 1697 roku Sophia Charlotte zaprosiła Simeona Gordo, ucznia słynnego wersalskiego ogrodnika Andre Le Notre, do stworzenia pierwszego francuskiego ogrodu barokowego w Niemczech. Jego otwarcie nastąpiło dwa lata później i uświetniło go wspaniałe świętowanie. Utalentowana i wykształcona królowa wykorzystywała swoją nową domenę nie tylko do festiwali muzycznych, tanecznych i teatralnych, ale także do samotnych rozmów i sporów z filozofem Gottfriedem Wilhelmem Leibnizem.

W związku z rozbudową dworu cesarskiego w 1701 roku i nadejściem nowej mody na angielskie pejzaże część terytorium uległa zmianom. Jednak po zniszczeniach II wojny światowej i późniejszej odbudowie przywrócono klimat dawnego barokowego ogrodu.

Dziś klasyczny design Versailles jest zdefiniowany przez surowe geometryczne linie. Od zamku zaczynają się cztery ścieżki, oddzielone trawnikami. Przylegają do nich klomby parterowe i krzewy obrzeżowe, tworząc elegancką ozdobę. Pośrodku znajduje się ośmiokątny basen z fontanną. Funkcję scenograficzną pełnią liczne rzeźby oraz dziesięciometrowy marmurowy obelisk.

W północnej części znajdują się szerokie schody prowadzące do zbiornika. W czasach Charlotte było połączone ze Szprewą i służyło jako port dla bogato zdobionych gondoli, którymi królowa podróżowała z miejskiego pałacu berlińskiego do swojej wiejskiej rezydencji. Dziś dawny port to Staw Karpiowy, który ma kształt prostokąta i jest z jednej strony ozdobiony garbatym mostem.

Balkon

Nad brzegiem Szprewy, w cieniu lipowych alejek, kryje się Belweder, zbudowany przez architekta Carla Gottharda Langhana w 1788 roku. Król wykorzystywał neoklasycystyczny budynek jako pawilon widokowy i herbaciarnię. Odbywały się tu również ceremonie przywoływania duchów organizowane przez mistyczne Towarzystwo Różokrzyżowców, do którego należał Fryderyk Wilhelm II. Dziś w Belwederze znajduje się ekspozycja wyrobów porcelanowych. Koncentruje się na największej na świecie kolekcji unikalnych przedmiotów z berlińskiej Królewskiej Manufaktury Porcelany, założonej w 1763 roku.

Nowy pawilon

Budynek na wschód od zamku został wzniesiony w latach 1824/25 przez Karla Friedricha Schinkla. Zbudowany w stylu neapolitańskiej willi budynek przeznaczony był na samotne letnie wakacje monarchy. Zniszczony podczas II wojny światowej pawilon odtworzono w latach 1957/60. Po generalnej przebudowie w 2011 roku otwarto tu galerię sztuki.

Trzy sale na parterze wyposażone są w oryginalne meble i oddają autentyczne wrażenie letniej rezydencji władcy Prus. W sąsiednich salach eksponowane są próbki portretu niemieckiego. Górne sale poświęcone są rysunkom i szkicom Schinkla oraz obrazom jego współczesnych: Caspara Davida Friedricha, Eduarda Gartnera i Karla Blechena.

Mauzoleum

W północno-zachodniej części ogrodu znajduje się Mauzoleum, w którym pochowani są członkowie dynastii Hohenzollernów. W 1810 roku, po nagłej śmierci ukochanej żony Ludwiki, Fryderyk Wilhelm III polecił wybudować budynek w formie małej antycznej świątyni. Pomysły i szkice należały do króla, pracami nad projektem kierował architekt Heinrich Gentz. Rolę konsultanta powierzono słynnemu architektowi Karlowi Friedrichowi Schinkelowi.

Ołtarz, krucyfiks i biblijne napisy na ścianach nadają budynkowi charakter kaplicy. W 1840 roku obiekt został rozbudowany w związku z wzniesieniem sarkofagu trzeciego monarchy pruskiego. Budynek został ponownie powiększony w 1888 r. po śmierci cesarza Wilhelma I i jego żony Augusty. Pod salą pamięci, druga żona Fryderyka Wilhelma III, hrabina Augusta von Harrach i książę Albrecht, śpią wiecznym snem.

Godziny otwarcia i ceny biletów

Zamek czynny jest od wtorku do niedzieli w godzinach od 10:00 do 18:00 (od 01.04. do 31.10.) oraz od 10:00 do 17:00 (od 01.11. do 31.03.). Kasy biletowe znajdują się przy wejściu głównym. Ostatni gość jest wpuszczany 30 minut przed godziną zamknięcia. Wizyta nie jest możliwa w dniach 24.12, 25.12. i 31.12 po godzinie 14:00. Park jest otwarty przez cały rok od 8:00 do zachodu słońca. Wstęp wolny.

Cena biletu wstępu to:

Cena obejmuje korzystanie z audioprzewodnika (dostępny w języku niemieckim i angielskim). Płacąc 3 euro, otrzymujesz pozwolenie na robienie zdjęć lokalu (bez lampy błyskowej i statywu).

Możesz także kupić bilet combo Charlottenburg+, który daje dostęp do wszystkich galerii i pawilonów (z wyjątkiem wystaw czasowych). Cena: standardowa – 17 €, preferencyjna – 13 €. Z Berlin WelcomeCard zniżka na zakup biletu Charlottenburg+ wynosi 25%. Dzieci do lat 7 są wpuszczane bezpłatnie.

Gdzie się znajduje i jak się tam dostać

Zespół pałacowy znajduje się w zachodniej części Berlina – w dzielnicy Charlottenburg-Wilmersdorf. Dzięki rozwiniętej infrastrukturze komunikacyjnej i dostępności parkingów naziemnych dojazd do zabytków nie będzie trudny.

Samochodem: odległość od autostrady A100 – 0,8 km. Przed Wielką Oranżerią goście pałacu mają do dyspozycji 120 miejsc parkingowych. Najbliższy całodobowy parking znajduje się przy Spandauer Damm 10. Cena to 2 euro za godzinę.
Autobus: linie M45 i 309 – do przystanku Schloss Charlottenburg, 109 – do Luisenplatz / Schloss Charlottenburg.
Pociąg (S-Bahn): S41, 42 i 46 do stacji Westend. Ulica Spandauer Damm prowadzi z niej bezpośrednio do zamku. Czas podróży to 13 minut.
Metro (U-Bahn):

Dokładny adres: Spandauer Damm 10-22, 14059 Berlin.

Współrzędne nawigatora: 52°31'15.4″N 13°17'44.3″E.