Willa Hadriana w Tivoli – historia, zdjęcie, opis, godziny otwarcia, mapa
Piękne Włochy, romantyczne, dźwięczne, namiętne i gościnne, od dawna przyciągają ludzi z całego świata. Przybyli tu wielcy artyści, śpiewacy, kompozytorzy, aby inspirować się pięknem przyrody i uczyć się sztuki od hojnie uzdolnionych kolegów. Kolebka wielkich cesarzy rzymskich, kolebka słynnych mistrzów malarstwa, śpiewu, kina, zachowała unikalne zabytki przeszłości. Jednym z takich zabytków kulturalnych i historycznych jest Willa Hadriana w Tivoli, unikalne arcydzieło architektoniczne i krajobrazowe z II wieku pne. n. e., wpisany na listę światowego dziedzictwa.
Historia budowy
Już z pozostałej V części zabudowy można ocenić skalę budowy rezydencji dla najbardziej postępowego z rzymskich cesarzy Hadriana. Uwielbiał podróżować, towarzyszyli mu artyści, którzy wykonywali szkice budowli, które podobały się cesarzowi. W efekcie wpadł na pomysł uwiecznienia swojego nazwiska w niezwykłym zespole architektonicznym – tak na powierzchni 300 hektarów pojawiła się Willa Hadriana.
Wybrano ciche, zaciszne miejsce Tivoli na zboczach Gór Tyburtyńskich (30 km od Rzymu), sam cesarz zaprojektował plan i szczegóły przyszłej rezydencji – raju filozoficznej refleksji i zanurzenia się w sobie. Projekt trwał 20 lat (117-138 g) prawie do śmierci Hadriana.
Architektura
Różne budynki zostały zbudowane z wapienia wydobywanego w Górach Tyburtyńskich. Na rozległym terenie założono luksusowe ogrody, urządzono malownicze stawy, wybudowano świątynię, teatr, akademię, muzeum, pomieszczenia usługowe, łaźnie. Wiele elementów artystycznych zdobiło budynki na zewnątrz i wewnątrz. Na hipodromie odbywały się zawody jeździeckie. Cały kompleks otoczony był wysokimi murami fortecznymi, których potęgę można odczuć do dziś. Na powierzchni 1 mkw. km wzniósł 30 obiektów reprezentujących Grecję, Egipt, Azję na podstawie impresji Hadriana.
Mieszanka stylów i trendów architektonicznych ujawniła światu prawdziwe arcydzieła architektury. Z Grecji sprowadzono starożytne posągi słynnych mistrzów, niektóre z nich przetrwały do dziś. Terytorium rezydencji zostało podzielone na kilka stref: przestrzeń osobistą cesarza (Wielkie Perystyle), domy orszaku, pokoje gościnne, budynki usługowe i administracyjne. Położenie na skarpie umożliwiło zbudowanie wielu fontann i basenów, wykorzystując naturalny spadek do przepływu wody.
Co zobaczyć
Dziś z dawnego „rzymskiego Wersalu” pozostała tylko 5. część dawnej świetności. Bezlitosny czas, wielowiekowe wykopaliska oszpeciły arcydzieło architektury i krajobrazu. Przez kilka stuleci pozostawał w całkowitym zapomnieniu, zamieniając się w ciche ruiny. W 1400 r. (Renesans) odwiedził tu papież Pius II, który według jego słów widział legowisko węży. Następnie rozpoczęły się wykopaliska i późniejsze badania. Unikatowe znaleziska są obecnie przechowywane w różnych muzeach na całym świecie.
Ale nawet dzisiaj jest tu coś do zobaczenia, aby poczuć rozmach i wartość artystyczną niegdyś pięknego obiektu. Zwiedzanie muzeum tematycznego to sprawa honoru każdego turysty. Podczas spaceru po ruinach starożytnych świątyń, bibliotek, łaźni można podziwiać zbiorniki wodne, kolumnady, misterne detale architektoniczne. Wspinając się na taras widokowy, można zobaczyć niesamowite krajobrazy. Poikile, Cento Camerelle, Duże i Małe Łazienki, Pretoria, Teatr Morski i inne zrujnowane obiekty są niesamowite.
Poikile
Jedna z najwspanialszych budowli w willi odwzorowuje słynny ateński pomnik „Poikile”. Był to prostokątny perystyl z zaokrąglonymi narożami (podest o długości 232 mi szerokości 97 m, otoczony murami i kolumnadą).Do dziś zachowały się fragmenty murów o wysokości 9 m obmurowane siatką. Pośrodku znajdował się prostokątny basen (obecnie oczyszczony i wypełniony wodą).
Wokół basenu znajdował się prawdopodobnie hipodrom. W kompleksie Poikile znajdowały się pomieszczenia dla niewolników obsługujących willę – „sto pokoi”. Były pięknie zdobione, z mozaikowymi podłogami ozdobionymi geometrycznymi wzorami. W północno-wschodnim narożniku Poikile zbudowano Salę Filozofów (świątynię stoików), do której prowadziły 4 boczne wejścia. Na jego środkowej ścianie wyrzeźbiono 7 nisz, najwyraźniej przeznaczonych na posągi 7 starożytnych mędrców.
Do Sali Filozofów przylegał zaokrąglony budynek – Teatr Morski, wybudowany w 117 roku, o czym świadczy marka na cegle. W pobliżu zbudowano eliptyczny perystyl z jońskimi marmurowymi kolumnami, wewnątrz którego wykopano szeroki na 5 metrów kanał wyłożony marmurem. Na środku kanału znajdowała się wyspa w kształcie elipsy, do której prowadził most, obracający się wokół osi. Adrian lubił tu odpoczywać, spędzając czas na czytaniu zwojów.
Małe warunki
Wykopaliska prowadzone w latach 20. XX wieku ujawniły kilka budynków, połączonych stylem i architekturą w kompleks. Prowadziła do nich podziemna droga prowadząca z Cento Camerelle (sto pokoi dla niewolników), archeolodzy stwierdzili, że są to łaźnie rzymskie. Po dokładnym zbadaniu zostały warunkowo wyznaczone jako Łaźnia Mała i Duża, oddzielone dziedzińcem.
Małe terminy przeznaczone były dla kobiet kąpiących się. W sklepionym pomieszczeniu, ozdobionym kolumnami, zachowały się pozostałości systemu grzewczego 2 typów: suchym gorącym powietrzem i wilgotną parą. W ścianach widoczne są wnęki, w których zainstalowano wanny z wodą o różnej temperaturze. W niektórych miejscach zachowały się fragmenty posadzki kafelkowej.
Wzdłuż ścian sali kąpielowej znajdowały się kamienne loże, w których odpoczywali kąpiący się po łaźni parowej. Fragmenty takich lóż przetrwały do dziś. Pozostałości przegród świadczą o obecności pomieszczeń do różnych zabiegów: masaży, nacierań, masek.
Duże terminy
Bardziej przestronne budynki z dużymi salami przeznaczone były dla mężczyzn. W rzeczywistości był to cały kompleks, w którym pływanie łączyło się ze sportem, rozmowami filozoficznymi, czytaniem itp. Okrągła sala, oświetlona oknami, prawdopodobnie służyła jako łaźnia parowa. Światło słoneczne wpadające przez okna ogrzewało piasek na podłodze, podnosząc temperaturę w pomieszczeniu.
Sądząc po ruinach, znajdowała się tam hala sportowa (palestra), w której mężczyźni rywalizowali w szybkości, zapasach i wykonywali różne ćwiczenia, jak to miało miejsce w tradycyjnych łaźniach rzymskich. Po procesie oczyszczania ciała skrobaczką rozpoczęły się zabiegi wodne. Tam, gdzie zachowane do dziś ściany wnęki pełniły funkcję szaf, znajdowała się garderoba.
Proces kąpieli rozpoczynał się od łaźni parowej (pocenie), po czym następował relaks i zanurzenie w gorących kąpielach (capidarium). W tepidarium, które służyło jako przejście do zimnych kąpieli, mężczyźni przygotowywali się do zimnych kąpieli. O wspaniałości projektu Wielkich Łazienek możemy wnioskować z pozostałości malarstwa na tynku.
Daszek
Nie mniej znanym budynkiem willi jest Canopa. Jest to prostokątny basen (119×18 m), położony pomiędzy 2 wzgórzami w wąskim zagłębieniu. Ze wszystkich stron otaczała go elegancka kolumnada z wdzięcznymi rzeźbami zainstalowanymi między kolumnami. Piękny zespół jest poświęcony pamięci Antinousa, przystojnego ulubieńca Adriana. W 130 roku utonął podczas kąpieli w Nilu w okolicach miasta Kanop.
Na jednym końcu niecki zachowała się budowla – absyda (Serapium), która prawdopodobnie służyła jako świątynia poświęcona bogu Serapisowi. W centrum absydy widać zagłębienie, w którym umieszczono posąg Serapisa. W niszach ścian bocznych przypuszczalnie znajdowały się posągi innych bogów Egiptu. Antinous po śmierci został również deifikowany jako zmartwychwstały bóg.
Według opisu Paula Guirauda, autora książek o starożytnym Rzymie, woda wypływała z absydy świątyni po marmurowych stopniach, spływając kaskadami przez szereg basenów rozmieszczonych naprzemiennie na różnych poziomach i spływała do owalnego zbiornika. Można było przez nią przejść pięknym mostem na drugi koniec głównego basenu.
Muzeum Canopa
Obok gaju oliwnego, w budynkach dawnych tawern graniczących z doliną znajduje się tematyczne Muzeum Canopa. Zawiera eksponaty, które pozostały tu po splądrowaniu opuszczonej willi. Słynne posągi Dyskobola, Diany Wersalskiej i 300 innych arcydzieł są rozproszone w różnych muzeach na całym świecie. Odnalezione podczas wykopalisk rzeźby mistrzów greckich, rzymskich, egipskich znalazły swoje miejsce w tym muzeum, stając się wizualną ilustracją sztuki rzeźbiarskiej starożytności.
Wśród unikalnych rarytasów znajdują się kolumny doryckie i jońskie, różne filary i podpory. Ogromnym zainteresowaniem cieszą się 4 kariatydy, uderzające wirtuozerią wykonania. Nie sposób nie podziwiać majestatu posągów Wenus, Merkurego i Marsa. Wyrazista sylwetka krokodyla z marmuru robi wrażenie. Istnieje wiele kopii wykonanych przez rzymskich mistrzów z rzeźb greckich: Nil, Tyber, Wenus z Knidus, Amazonki itp.
Złoty kwadrat
Niedaleko Muzeum Canopa leżą ruiny wieży obserwacyjnej, z której cesarz obserwował gwiazdy. Powstał obok prywatnych mieszkań Adriana, których centrum stanowi Złoty Plac. Było to atrium o długości 61 m, szerokości 51 m, otoczone dwoma rzędami kolumn jońskich. Na południowym krańcu placu urządzono Salę Audiencyjną – luksusowo udekorowaną salę o kształcie ośmiokąta.
Zachowana część kolumn i fragmenty dekoracji ściennych świadczą o bogatym malowniczym wnętrzu sali, w której odbywały się ważne spotkania. Dla większej wygody sala połączona była z komnatami cesarza zadaszoną galerią. O tym, jak luksusowa była dekoracja Złotego Kwadratu, świadczą resztki posadzki, obszytej kolorowym marmurem w formie wyrazistych ornamentów.
Na placu w osobnym skromnym budynku znajdowały się baraki wigilijne (czuwania – nocne straże) Jako obiekt wypoczynku urządzono staw rybny, z którego zachowały się fragmenty zniszczonych kolumn, prostokątna misa i ślady ogrodzenia. Z Sali Pilastrów Doryckich, gdzie zasiadał dwór, pozostało 6 kwadratowych kolumn z reliefowym tynkiem. Budynek biblioteki, podzielony na rzymski i grecki, otoczony był dużym ogrodem z ciekawymi fontannami.
Interesujące fakty
Jeden z unikalnych zabytkowych budynków – Teatr Morski został częściowo odrestaurowany kosztem zamożnego Włocha. Przedsiębiorczy biznesmen wykorzystuje zdjęcie niesamowitej willi na wyspie do celów promocyjnych, przyciągając uwagę turystów. Bardzo romantycznie prezentuje się szkielet o okrągłej konstrukcji, pośrodku którego widać pozostałości fundamentów niewielkich pokoi i kolumn obmytych wodami kanału.
Aby największy zabytek epoki rzymskiej przedłużył swój żywot, architekci, inżynierowie i rzeźbiarze stworzyli rekonstrukcję willi w postaci trójwymiarowego modelu, odwzorowując możliwie najdokładniej wszystkie obiekty arcydzieła. Dziś można obejrzeć minikopię Willi Hadriana, której układ zainstalowano w małym domku obok parkingu. W 2010 roku nakręcono tu dokument „Dig News”. Ale wciąż wiele tajemnic skrywa kraina porośnięta oliwkami zapomnienia.
Godziny otwarcia i ceny biletów
Wspaniały skansen wita zwiedzających od 9 rano i zamyka się na 1,5 godziny przed zmrokiem. Dokładny czas zamknięcia zależy od sezonu. 1 stycznia, 1 maja, 25 grudnia – dni wolne.
Ceny biletów różnią się w następujący sposób:
Wycieczki
Jeśli chcesz, aby wizyta w Willi Hadriana była ekscytującą podróżą w legendarną przeszłość, warto to zrobić z doświadczonym przewodnikiem. Niezależna inspekcja majestatycznych ruin nie da żywego wyobrażenia o wielkości i wielkości pomnika. W towarzystwie przewodnika, który szczegółowo przestudiował wszystkie zawiłości przedmiotów, dostaniesz prawdziwą przyjemność, zanurzając się w odległej historii.
Z jego pomocą można docenić skalę i poziom architektury epoki rzymskiej, podziwiać potęgę sztuki artystycznej twórców arcydzieła architektury. Możesz wybrać wycieczkę z wyprzedzeniem, zapoznać się z podsumowaniem przewodnika, opiniami innych turystów na jego temat i skoordynować z nim wszystkie szczegóły nadchodzącej wycieczki.
Gdzie się znajduje i jak się tam dostać
Willa znajduje się 4 km od Tivoli, 30 km od Rzymu. Ze względu na ogromne zainteresowanie turystów transport publiczny często odjeżdża z Rzymu. Najpopularniejszym sposobem dotarcia do Tivoli (Tibur) jest pociąg, odjeżdżający co godzinę ze stacji Tiburtin. Kilka razy dziennie odjeżdża pociąg z dworca Termini. Ze stacji na stację można dostać się metrem. Ze stacji w Tivoli co 15-20 minut do willi kursują wygodne autobusy linii N 4. Jeśli nie masz ograniczeń finansowych, najwygodniej jest, gdy przewodnik odbierze Cię z hotelu, zabierze i przywiezie z powrotem.